महाराष्ट्राचे गृहमंत्री आणि उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस अडचणीत आले आहेत. नागपूर पोलीस आयुक्त कार्यालयाकडून मिळालेल्या उत्तरात या वर्षी जानेवारी ते ऑगस्ट २०२४ अखेरपर्यंत महिलांविरोधातील धक्कादायक गुन्ह्यांची नोंद झाल्याचे सांगण्यात आले आहे. हे लक्षात ठेवण्यासारखे आहे की नागपूर हे फडणवीस यांचे जन्मगाव आणि मतदारसंघ आहे आणि राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे मुख्यालय देखील आहे.
मुंबईतील आरटीआय कार्यकर्ते अजय बोस यांनी दिलेल्या प्रतिक्रियेवरून असे दिसून आले आहे की, कॅलेंडर वर्षाच्या पहिल्या आठ महिन्यांत नागपुरात बलात्काराच्या २१३ गुन्हे दाखल झाले आहेत. याशिवाय महिलांच्या प्रतिष्ठेचा अवमान केल्याच्या ३२० तक्रारी दाखल झाल्या आहेत. हे लज्जास्पद आहे कारण नोंदणी न केलेल्या आणि नोंद न झालेल्या प्रकरणांची संख्या सामान्यतः खूप जास्त असते.
बदलापूरच्या चार वर्षांच्या दोन मुलींवर झालेल्या लैंगिक अत्याचार प्रकरणातील मुख्य आरोपी अक्षय शिंदे याला 23 सप्टेंबर रोजी न्यायालयातून परत आणत असताना ‘स्वसंरक्षणार्थ’ पोलिसांनी गोळ्या झाडल्या होत्या. अनेकांनी त्याला गप्प बसवल्याचे सांगितले. अशा विचारवंतांच्या मते शिंदे यांना या खटल्यात चुकीच्या पद्धतीने गोवण्यात आले होते आणि ते त्यांच्या खटल्यादरम्यान सर्व काही उघड करू शकले असते. शाळेत आणण्यापूर्वी ते शाळेच्या दोन प्रवर्तकांपैकी एकाच्या शेतात काम करायचे, हे कुणापासून लपून राहिलेले नाही. भाजपचे प्रवर्तक तुषार आपटे आणि उदय कोतवाल हे दोघेही फरार असल्याच्या घटनेलाही पुष्टी मिळते.
अल्पवयीन मुलींचे वकील असीम सरोदे म्हणतात की, अक्षयचा अशा प्रकारे झालेला मृत्यू म्हणजे न्यायाची हत्या आहे. मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे आणि उपमुख्यमंत्री फडणवीस यांचा प्रतिसाद खरोखरच “चांगला”होता. त्याला फाशी द्यावी, अशी सगळ्यांची इच्छा होती. अशा स्थितीत गदारोळ कशाचा? 12 ऑगस्ट रोजी झालेल्या हल्ल्याची माहिती शाळा व्यवस्थापनाला देण्यात आली होती. मोठ्या निषेधानंतर, 16 ऑगस्ट रोजी अनिच्छेने एफआयआर दाखल करण्यात आला आणि आरोपी शिंदेला 17 ऑगस्ट रोजी अटक करण्यात आली.
या सर्व प्रकारावरून फडणवीस यांना केवळ बाहेरूनच टीकेला सामोरे जावे लागत नाही, तर भाजपमध्येही त्यांचे तारे अडचणीत सापडले आहेत. एकेकाळी पंतप्रधान नरेंद्र मोदींचे संभाव्य उत्तराधिकारी आणि अलीकडे जेपी नड्डा यांच्या जागी भाजपचे पुढील अध्यक्ष म्हणून पाहिले जाणारे फडणवीस आता आगामी विधानसभा निवडणुका हाताळण्याच्या त्यांच्या क्षमतेवर विश्वास ठेवत नसल्याचे बोलले जात आहे गेले
निवडणुकीच्या तयारीचा आढावा घेण्यासाठी निवडणूक आयोगाचे चार सदस्यीय पथक या आठवड्यात महाराष्ट्राला भेट देणार असल्याचे मानले जात आहे. फडणवीस यांना आशा आहे की कदाचित त्यांच्यासाठी काही चांगली बातमी मिळू शकेल. निवडणुकीची अधिसूचना काही आठवड्यात प्रसिद्ध होणार आहे. दरम्यान, माजी केंद्रीय मंत्री आणि मराठा नेते रावसाहेब दानवे यांची भाजपच्या निवडणूक समन्वयकपदी नियुक्ती करण्यात आली आहे. अंतर्गत सूत्रांचे म्हणणे आहे की पक्षाच्या निवडणुकीच्या प्रयत्नांचे संपूर्ण व्यवस्थापन आरएसएस केंद्रीय मंत्री आणि राष्ट्रीय नेत्यांसह विविध क्षेत्रांचे व्यवस्थापन सोपवून करेल.
संघ आणि पक्ष यांच्यात समन्वय साधण्यासाठी राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे ज्येष्ठ नेते अतुल लिमये यांची निवड करण्यात आली आहे. यावरून पक्षाने फडणवीस यांचे पंख छाटण्याचा निर्णय घेतल्याचे स्पष्ट होते. पक्षाच्या खराब कामगिरीची जबाबदारी म्हणून त्यांनी जूनमध्ये राजीनामा देण्याची ऑफर दिली होती, परंतु विधानसभा निवडणुका त्यांच्या देखरेखीखाली लढल्या जातील, असे आश्वासन देऊन त्यांना या पदावर कायम राहण्यास राजी करण्यात आले. त्यांच्या जबाबदाऱ्यांमध्ये सत्ताधारी आघाडीतील इतर दोन पक्षांमधील समन्वयच नव्हे तर पक्षाच्या उमेदवारांची निवडही समाविष्ट असेल.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांच्या जवळचे मानले जाणारे फडणवीस यांनी 2019 नंतर राज्यात भाजपचे सरकार स्थापन करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली होती. अजित पवारांच्या माघारीमुळे असा पहिला प्रयत्न अयशस्वी झाला असला, तरी दुसऱ्या प्रयत्नात शिवसेना आणि राष्ट्रवादी काँग्रेस यांच्यात फूट पडून एमव्हीए सरकार हटवण्यात यश आले.
शिवसेनेपासून फारकत घेतलेले एकनाथ शिंदे यांना मुख्यमंत्रीपद स्वीकारावे लागले कारण त्यांच्याशिवाय सरकार स्थापन होणे शक्य नव्हते. अशा स्थितीत शिंदेंवर अंकुश ठेवता यावा म्हणून फडणवीस आणि अजित पवार यांना उपमुख्यमंत्री करण्यात आले. परंतु शिंदे अधिकाधिक बोलू लागल्याने संपूर्ण कट फसला. मुख्यमंत्र्यांच्या छावणीतील समर्थकांची संख्याही वाढली, जे फडणवीस हे ब्राह्मण असलेल्या फडणवीसांपेक्षा अधिक लोकप्रिय नेते आहेत, असे उघडपणे सांगत आहेत.
माजी मुख्यमंत्र्यांचे चाहते फडणवीस यांना राज्यातील भाजपचे सर्वात लोकप्रिय नेते म्हणून प्रोजेक्ट करत आहेत तर त्यांचे विरोधक त्यांच्यावर पक्ष कमकुवत करण्याचा आणि त्यांच्यासाठी धोका मानल्या जाणाऱ्या नेत्यांना बाजूला केल्याचा आरोप करत आहेत. अशा नेत्यांच्या लांबलचक यादीत विनोद तावडे, एकनाथ खडसे आणि पंकजा मुंडे यांचा समावेश आहे. लोकसभा निवडणुकीत तिकीट न मिळाल्याने पूनम महाजनही निष्क्रिय आहेत.
खडसे यांनी राष्ट्रवादीत प्रवेश केला. ते पुन्हा भाजपमध्ये आले असले तरी आगामी निवडणुकीतील पक्षाची भूमिका अद्याप निश्चित न झाल्याने ते नाराज आहेत. शिवसेना आणि राष्ट्रवादी यांच्यातील फूट हा मास्टरस्ट्रोक असल्याचे बोलले जात असताना प्रत्यक्षात भाजप कमकुवत झाला आहे.
फडणवीस समर्थकांचे म्हणणे आहे की 54 वर्षांचे असूनही त्यांच्या हातात वेळ आहे आणि ते इतर नेत्यांपेक्षा अधिक स्वीकारार्ह चेहरा आहेत. त्याला समाजातील सर्व घटकांचा पाठिंबा आहे. मराठ्यांवर त्यांची पकड आहे. मात्र, यात फडणवीस अडथळे निर्माण करत असल्याचा आरोप मराठा आरक्षणाच्या आंदोलनाचे नेतृत्व करणाऱ्या मनोज जरंगे यांनी केला आहे.
खुद्द फडणवीस हे लवकरच केंद्रात जाण्यास उत्सुक नाहीत. एकदा केंद्रात गेल्यावर लवकर परतणे अवघड जाईल, याची फडणवीस यांना खात्रीच आहे. कारण मुख्यमंत्री होण्याची त्यांची आंतरिक इच्छा कोणापासून लपून राहिलेली नाही. भाजपच्या पाठिंब्यानेच मुख्यमंत्री राहतील, असे आश्वासन फडणवीस यांनी दिल्याचे शिंदे कॅम्पचे म्हणणे आहे. विधानसभा निवडणुकीत शिंदे गटाला किती जागा मिळतील हे महत्त्वाचे नाही.
फडणवीस यांच्या भवितव्याबाबत आरएसएसमध्येही फूट पडली आहे काहीजण त्यांना भाजपचे राष्ट्रीय अध्यक्ष बनवण्याच्या बाजूने तर काही इतर पर्यायांचा विचार करत आहेत. दरम्यान, फडणवीस जोमाने प्रचारात व्यस्त आहेत आणि स्वत:ला एक आधुनिक अभिमन्यू म्हणवत आहेत जो लढून मरणार नाही, तर ओरबाडल्याशिवाय उदयास येईन.
: मनीष वाघ
