ज्या बाळासाहेब ठाकरे यांनी आपल्या व्यंगचित्रांच्या फटकाऱ्यावर , विडंबनाच्या जोरावर ‘शिवसेना’ पक्षाची स्थापना केली, त्याच बाळासाहेबांच्या शिवसेनेचे शिलेदार, माजी मुख्यमंत्री, विद्यमान उपमुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांना स्वत:वर केलेल्या व्यंगाची, विडंबनेची एवढी भीती का वाटावी, हा खरा प्रश्न आहे.
रविवारी मुंबईतील खार येथील हॅबिटॅट कॉमेडी क्लबमध्ये असेच काहीसे घडले, जिथे प्रसिद्ध विनोदी कलाकार कुणाल कामराचा कार्यक्रम आयोजित करण्यात आला होता ज्यामध्ये त्याने सध्याच्या राजकारणावर विडंबन केली आणि कोणाचेही नाव न घेता राजकारण्यांच्या संधीसाधूपणावर टीका केली. यामुळे संतप्त झालेल्या शिवसेना नेते एकनाथ शिंदे यांच्या कार्यकर्त्यांनी कार्यक्रमस्थळाची तोडफोड केली. कामरा याच्याविरुद्ध गुन्हा दाखल करण्यात आला आणि त्याला देशात कुठेही दौरा न करण्याचा इशारा देण्यात आला आहे.
कुणालच्या ज्या विनोदामुळे शिंदे गटातील शिवसैनिक संतप्त झाले आणि एफआयआर दाखल करण्यात आला आहे, त्यात उपमुख्यमंत्र्यांचे नाव घेतलेले नाही किंवा पक्षाच्या कोणत्याही नेत्याचा उल्लेख केलेला नाही. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की सुमारे तीन वर्षांपूर्वी कुणाल कामरा याने शिवसेना आणि राष्ट्रवादी या दोन्ही पक्षांमधील फुटीवर ‘शिवसेना से शिवसेना निकल गयी और एनसीपी से एनसीपी निकल गयी।’ असे म्हणत खिल्ली उडवली होती. त्यांनी अप्रत्यक्षपणे शिंदे यांना ‘गद्दार’ म्हटले.
राज्यातील भाजप-शिवसेना (शिंदे गट) आणि राष्ट्रवादी (अजित पवार गट) सरकार आणि पक्षाचे कार्यकर्ते कुणालच्या विनोदाने इतके नाराज झाले की त्यांनी कार्यक्रमस्थळाची तोडफोड केली. त्यानंतर 11 गुन्हेगारांना अटक करण्यात आली आहे. दुसरीकडे, शिवसेनेचे आमदार आणि पक्षाचे प्रवत्ते मुरजी पटेल यांच्या तक्रारीच्या आधारे पोलिसांनी कुणाल कामराविरुद्ध एफआयआर नोंदवला. एवढेच नाही तर क्लब पाडण्यासाठी मुंबई महानगरपालिकेचे एक पथक पाठवण्यात आले.
मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी कामराच्या विनोदाला ‘अपमानजनक’ म्हटले आणि ‘हे सहन केले जाणार नाही’ असे म्हटले. तर शिवसेनेचे आमदार आणि मंत्री प्रताप सरनाईक म्हणतात की सरकारमध्ये असल्याने ते तोडफोडीसारख्या कारवायांना समर्थन देत नाहीत, परंतु मंत्री होण्यापूर्वी ते शिवसैनिक आहेत आणि आमच्या नेत्याची खिल्ली उडवणाऱया कोणालाही शिवसैनिक सोडणार नाहीत.
या घटनेमुळे शिवसेनेचे कार्यकर्ते संतापले आहेत आणि नेते त्याचे समर्थन करत आहेत. पक्षाच्या प्रवक्त्यांनी इशारा दिला आहे की कुणालला केवळ महाराष्ट्रातच नाही तर संपूर्ण भारतात कुठेही प्रवास करण्याची परवानगी दिली जाणार नाही. ठाण्यातील शिवसेना खासदार नरेश म्हस्के म्हणतात, ‘कामरा हा एक कंत्राटी विनोदी कलाकार आहे. पण त्याने सापाच्या शेपटीवर पाऊल ठेवायला नको होते. एकदा दात बाहेर आले की त्याचे परिणाम भयानक होतात.’ म्हस्के यांनी आरोप केला की, ‘कामरा यांनी उद्धव ठाकरेंकडून पैसे घेतले आहेत आणि ते एकनाथ शिंदेंना लक्ष्य करत आहेत.’ ते म्हणाले, ‘कामरा देशात कुठेही प्रवास करू शकणार नाहीत याची आम्ही काळजी घेऊ. आम्ही स्वर्गीय बाळासाहेब ठाकरे यांचे शिवसैनिक आहोत. जर आपण त्यांचे अनुसरण करायला सुरुवात केली तर कामराला देश सोडावा लागेल.’
कुणाल कामरा समकालीन घटना आणि राजकारणाला त्याच्या विडंबनाचा विषय बनवतो हे उल्लेखनीय आहे. एका अर्थाने, तो एक धाडसी आणि जागरूक कलाकार मानला जातो जो भारतात आणि परदेशात घडणाऱ्या घटनांवर स्वत:च्या पद्धतीने आपले मत व्यक्त करतो. स्टँड-अप कॉमेडी व्यतिरिक्त, तो सोशल मीडियाद्वारे देखील सक्रिय आहे. साहजिकच, यामुळे त्याला अनेक लोकांच्या रोषाला सामोरे जावे लागते. त्याचे अनेक प्रसिद्ध व्यक्तींशी वादही झाले आहेत.
2020 मध्ये, जेव्हा तो इंडिगोच्या विमानात सरकार समर्थक मानले जाणारे अँकर अर्णब गोस्वामी यांना भेटला तेव्हा त्याने गोस्वामींच्या पत्रकारितेवर तीव्र प्रश्न उपस्थित केले. याचा एक व्हिडिओ बनवून सोशल मीडियावर व्हायरल करण्यात आला. जेव्हा अर्णब गोस्वामीने कामराच्या कोणत्याही प्रश्नाचे उत्तर दिले नाही, तेव्हा विनोदी कलाकाराने त्याची थट्टा केली की तो सर्वांना प्रश्न विचारतो पण जेव्हा त्याची पाळी आली तेव्हा तो गप्प राहिला. तथापि, त्याचे परिणाम त्याला भोगावे लागले. त्याला अनेक विमान कंपन्यांनी वेगवेगळ्या काळासाठी बंदी घातली होती. काहींनी आजीवन बंदी घातली आहे.
तो सोशल मीडियावर ओला इलेक्ट्रिकचे सीईओ भाविश अग्रवाल यांच्याशी सतत वाद घालत असतो. भाविशने ओला गीगा कारखान्याचा फोटो शेअर केला तेव्हा कामराने ओला इलेक्ट्रिक स्कूटरचा फोटो पोस्ट करून आणि कंपनीच्या सेवांबद्दल प्रश्न उपस्थित करून प्रतिसाद दिला. 2022 मध्ये, हरियाणातील गुरुग्राममधील त्यांचा कार्यक्रम बजरंग दल आणि विश्व हिंदू परिषदेने रद्द केला. स्वतला ‘विहिंपपेक्षा मोठा हिंदू’ म्हणवून कामरा यांनी एका पत्रात विहिंपला नथुराम गोडसेचा निषेध करण्याचे आव्हान दिले होते. एकदा त्याने पंतप्रधान नरेंद्र मोदींचा छेडछाड केलेला आणि संपादित केलेला व्हिडिओ प्रसिद्ध केला होता. जरी त्यांनी ते काढून टाकले तरी तो सरकार आणि भारतीय जनता पक्षाच्या रडारवर आला. बाल संरक्षण आयोगाने यासाठी त्याला इशाराही दिला होता. 2020 मध्ये सर्वोच्च न्यायालयावर भाष्य केल्याबद्दल त्यांच्यावर अवमानाची कारवाई करण्याची तयारी होती.
कुणाल कामरासोबत जे घडत आहे ते प्रत्यक्षात असहिष्णु नेत्यांनी चालवलेल्या सरकारचा परिणाम आहे. भाजप, शिवसेना आणि तत्सम पक्षांचे नेते, जे स्वत विरोधकांवर टीका करण्यासाठी सभ्यतेच्या सर्व मर्यादा ओलांडतात, ते स्वतविरुद्ध एक शब्दही ऐकण्यास तयार नाहीत. ही वृत्ती केवळ अलोकतांत्रिक नाही तर ती भयभीत आणि अपराधीपणाने भरलेल्या राजकारणाची मानसिकता देखील प्रतिबिंबित करते.
जेव्हा सत्ता अनैतिक पद्धतीने मिळवली जाते आणि वापरली जाते तेव्हा त्यातून निर्माण होणारा अपराधीपणा राजकारण्यांना विनोदी कलाकारापेक्षाही जास्त घाबरवतो. मग, कायद्याऐवजी, राज्य आपल्या यंत्रणेच्या आणि संघटनेच्या शक्तीचा गैरवापर करून विरोध करणाऱ्यांचा आवाज दाबू पाहते, हेच खरं.
: मनीष वाघ
