काश्मीरमधील प्रसिद्ध पर्यटन स्थळ असलेल्या पहलगामच्या बैसरन खोऱ्यात मंगळवारी झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यात २७ जणांचा मृत्यू झाल्याने संपूर्ण देश शोक करत असताना, या दुःखद घटनेवरून हिंदू-मुस्लिम हिंसाचाराची नवी लाट उसळली आहे. दुपारी २.३० च्या सुमारास, भारताच्या विविध भागातील पर्यटक अतिशय आल्हाददायक हवामानात निसर्गाचा आनंद घेत असताना अनेक दहशतवाद्यांनी अंदाधुंद गोळीबार केला. यामध्ये नवविवाहित जोडप्यांसह आणि त्यांच्या कुटुंबासह किंवा मित्रांसह आलेल्या लोकांचा समावेश होता. उन्हाळ्याच्या सुट्ट्यांमध्ये लाखो पर्यटक या सुंदर दरीत येऊ लागले आहेत.२०१९ मध्ये पुलवामा हल्ल्यानंतरचा हा सर्वात मोठा दहशतवादी हल्ला मानला जात आहे, ज्याने २०१६ च्या नोटाबंदीनंतर आणि ५ ऑगस्ट २०१९ रोजी जम्मू आणि काश्मीरमधून कलम ३७० हटवल्यानंतर येथे दहशतवाद संपला होता या सरकारच्या दाव्याचे काही मिनिटांत खंडन केले.
काही दिवसांपूर्वी संसदेत केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांनी दावा केला होता की, पूर्वी काँग्रेसच्या राजवटीत कोणीही काश्मीरमध्ये जात नव्हते कारण तत्कालीन सरकारने तिथे होणाया हल्ल्यांविरुद्ध कोणतीही कारवाई केली नव्हती. नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखालील भारतीय जनता पक्षाच्या सरकारच्या दहशतवादाबाबत शून्य सहनशीलतेच्या धोरणामुळे आता येथील सीमापार कारवाया थांबल्या आहेत, असा दावा शाह यांनी केला आहे.
एवढेच नाही तर भाजप आणि त्यांचे समर्थक ज्या पद्धतीने या घटनेची चर्चा करत आहेत त्यावरून भाजपने या घटनेचा राजकीय फायदा घेण्याची तयारी केल्याचे दिसून येते. सर्वोच्च न्यायालयात वक्फ कायद्याला आव्हान दिल्यामुळे ध्रुवीकरणाच्या प्रसिद्ध खेळात भाजपचा पराभव होऊ नये म्हणून, पुढील वर्षी बिहार आणि नंतर पश्चिम बंगालमध्ये होणाया विधानसभा निवडणुकीत ते काश्मीर हल्ल्याचा फायदा घेतील, जसे २०१९ च्या सार्वत्रिक निवडणुकीत पुलवामा हल्ल्याचा फायदा घेऊन त्यांनी आधीच म्हटले आहे की, ‘पहिल्यांदाच मतदान करणारे लोक पुलवामा शहीदांच्या नावाने भाजपला मतदान करतील का?’ अशी खोल शंका व्यक्त केली जात आहे. असे म्हटले जाते की बालाकोटसह पुलवामावरील हल्ल्याचा मतदारांवर, विशेषत तरुणांवर इतका प्रभाव पडला की भाजपला स्वतच्या बळावर 303 जागा मिळाल्या, ज्या 272 जागांच्या पूर्ण बहुमतापेक्षा खूपच जास्त होत्या. सत्य हे होते की जर हा मुद्दा भाजपच्या हाती गेला नसता तर त्यांना हे आकडे मिळणे शक्य झाले नसते.
पुलवामा हल्ल्याबद्दल अजूनही शंका आहे की राष्ट्रपती राजवटीत असलेल्या राज्यात इतक्या मोठ्या प्रमाणात आरडीएक्स स्फोटके कुठून आली, ज्यामुळे वाहनांमधून प्रवास करणारे ४० लष्करी जवान शहीद झाले. जम्मू आणि काश्मीरचे तत्कालीन राज्यपाल सत्यपाल मलिक यांनी खुलासा केला होता की ही एक मोठी सुरक्षा चूक होती. रस्ते सुरक्षित न करता, ज्याला तांत्रिक भाषेत ‘सॅनिटायझिंग’ म्हणतात, श्रीनगरहून वाहनांचा एवढा मोठा ताफा कसा नेण्यात आला? त्यावेळी पंतप्रधान जिम कॉर्बेट राष्ट्रीय उद्यानाच्या (उत्तराखंड) घनदाट जंगलात एका परदेशी चित्रपट निर्मात्यासोबत चित्रीकरणात व्यस्त होते आणि त्यांच्याशी संपर्प साधणे शक्य नव्हते. संध्याकाळी, जेव्हा मलिक यांनी मोदींना सुरक्षेत त्रुटी असल्याचे सांगितले, तेव्हा मलिक म्हणाले की पंतप्रधानांनी याला ‘वेगळा विषय’ म्हटले आणि त्यांना गप्प राहण्यास सांगितले. आजपर्यंत, या हल्ल्याचा योग्य तपास झालेला नाही किंवा हल्लेखोरांची ओळख पटलेली नाही, अटक तर दूरच.
बैसरन खोऱ्यावरील हल्ल्यामुळे संशय निर्माण झाला आहे कारण वृत्तानुसार, त्यावेळी तेथे २ हजाराहून अधिक पर्यटक उपस्थित होते परंतु त्यांच्या सुरक्षेसाठी एकही सैनिक तैनात नव्हता. याशिवाय, अशा अनेक गोष्टी आहेत ज्या दर्शवितात की केवळ सरकारच नाही तर त्यांचे समर्थक माध्यमे देखील या घटनेचा विपर्यास करत आहेत आणि भाजपच्या बाजूने ती सादर करत आहेत. एका प्रमुख टीव्ही चॅनेलच्या श्रीनगरस्थित प्रतिनिधीने ‘हा अपघात सुरक्षेतील मोठ्या चुकीमुळे झाला आहे’ असे सांगताच, अँकरने त्याला थांबवले आणि सांगू लागला की गोळीबारात दोन परदेशी नागरिकांचाही मृत्यू झाला आहे. या मोठ्या गुप्तचर आणि सुरक्षा अपयशाबद्दल सरकारला प्रश्न विचारण्याऐवजी, गोदी मीडिया मोदींचे कौतुक करण्यात व्यस्त आहे.
आता मोदी कसे मोठी कारवाई करतील, पाकिस्तानात अराजकता आहे, इत्यादी सांगितले जात आहे. शहा रात्री श्रीनगरला गेले आणि बुधवारी घटनेच्या ठिकाणी गेले. मोदी त्यांचा सौदी अरेबिया दौरा अपूर्ण सोडून परतले आणि दिल्ली विमानतळावर परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर यांनी त्यांचे स्वागत केले. जयशंकर यांनी सुरक्षा सल्लागार अजित डोवाल यांच्यासोबत बैठक घेतली.
या घटनेबद्दल लोकांना संशय आहे. कारण घटनेनंतर लगेचच छत्तीसगड भाजपने एआय-निर्मित एक पोस्टर प्रसिद्ध केले ज्यामध्ये एक महिला तिच्या पतीच्या मृतदेहाजवळ बसली आहे आणि त्यावर लिहिले आहे – ‘धर्म विचारला गेला, जात नाही’. तो हिंदू असल्याने त्याला मारण्यात आले असा संदेश दिला जात आहे. यासोबतच, जातीय जनगणनेवरही विरोधकांनी हल्ला चढवला आहे. देशभरातील भाजप समर्थकांनी हे एका मोहिमेप्रमाणे सोशल मीडियावर व्हायरल केले आहे, ज्यावरून असे दिसून येते की भाजप अशा संवेदनशील घटनेचाही आपत्तीमध्ये संधी म्हणून वापर करेल जेणेकरून या गंभीर सुरक्षेतील त्रुटीसाठी कोण जबाबदार आहे आणि पहलगाम हल्ला पुलवामासारखा गूढ राहील का, हा प्रश्न कोणालाही ऐकू येणार नाही.
मनीष वाघ
