12 वर्षांच्या प्रदीर्घ प्रतीक्षेनंतर, भारतीय क्रिकेट संघाने 9 मार्च रोजी चॅम्पियन्स ट्रॉफीचे विजेतेपद जिंकले. यासोबतच, टीम इंडिया तीन चॅम्पियन्स ट्रॉफी स्पर्धा जिंकणारा जगातील पहिला संघ बनला आहे. भारतीय संघाने न्यूझीलंडविरुद्धच्या रोमांचक सामन्यात हा विजय नोंदवला, ज्यामध्ये कर्णधार रोहित शर्माने एक संस्मरणीय खेळी केली. त्याच्या नेतृत्वाखाली, भारतीय संघाने 10 महिन्यांत दुसरे आयसीसी विजेतेपद पटकावले आहे. यापूर्वी, भारताने जून 2024 मध्ये बार्बाडोसमध्ये झालेला टी-20 विश्वचषकही जिंकला होता. या स्पर्धेतील खास गोष्ट म्हणजे भारतीय संघाला कोणीही हरवू शकले नाही, त्यांनी प्रत्येक सामना जिंकला. अशाप्रकारे, 2002 मध्ये सौरव गांगुली आणि 2013 मध्ये महेंद्रसिंग धोनीच्या नेतृत्वाखाली चॅम्पियन बनल्यानंतर, भारताने आता रोहित शर्माच्या नेतृत्वाखाली चमत्कार केले आहेत. भारतीय संघाच्या या शानदार विजयावर देशभरात जल्लोषाचे वातावरण होते. परंतु या संपूर्ण स्पर्धेत अशा अनेक घटना घडल्या ज्या कटू आठवणी सोडून गेल्या.
देशातील एका मोठ्या वर्गासाठी क्रिकेट हा धर्मासारखा बनला आहे आणि आता या धर्मावरही राजकारण होऊ लागले आहे. रविवारी जेव्हा दुबईच्या मैदानापासून ते देशातील विविध ठिकाणी लोक आनंद साजरा करत होते, तेव्हा मध्य प्रदेशातील महू येथे या आनंदाचे हिंसाचारात रूपांतर झाले. भारताच्या विजयाचा आनंद साजरा करण्यासाठी रात्री काही तरुणांनी महूमध्ये रॅली काढल्याचे सांगण्यात येत आहे. जेव्हा रॅली जामा मशीद परिसराजवळ पोहोचली तेव्हा प्रक्षोभक घोषणा आणि मोठ्या आवाजात दगडफेक सुरू झाली. त्यावेळी लोक जामा मशिदीत नमाज अदा करत होते. दगडफेकीमुळे परिस्थिती अनियंत्रित झाली. दरम्यान, जामा मशिदीसमोर उभ्या असलेल्या बाईक, कार आणि इतर वाहनांना आग लावण्यात आली, ज्यामुळे तणाव आणखी वाढला. पोलिसांनी घटनास्थळी पोहोचून परिस्थिती नियंत्रणात आणली आणि आता हिंसाचार का झाला याचा तपास सुरू आहे. जेव्हा मशिदीत नमाज अदा केली जात होती तेव्हा बाहेर कोणत्या प्रकारचे नारे लावले गेले असतील किंवा गाणी वाजवली गेली असतील, ज्यामुळे परिस्थिती आणखी बिकट झाली, याचाही आता तपास सुरू आहे.
मशिदीसमोर अशी अप्रिय घटना घडण्याची ही पहिलीच वेळ नाही. दुबईतील विजयात, सर्व खेळाडूंनी धर्म, जात किंवा दर्जा काहीही असो, एक संघ म्हणून कामगिरी केली. आणि हे फक्त क्रिकेटमध्येच घडत नाही, तर सर्वच खेळांमध्ये घडते. त्याचप्रमाणे, संघ आणि खिलाडूवृत्तीनेच विजय निश्चित होतो. पण आता क्रिकेटमध्ये धर्म आणि राष्ट्रवादाचे अनावश्यक मिश्रण करून देशातील वातावरण बिघडवले जात आहे.
त्याच स्पर्धेत, जेव्हा मोहम्मद शमीने उपांत्य सामन्यादरम्यान पाणी किंवा ज्यूस प्यायला तेव्हा एक अनावश्यक वाद निर्माण झाला. रमजानच्या पवित्र महिन्यात, जेव्हा एखाद्या मुस्लिमाने पाणी प्यायले तेव्हा धार्मिक घोषणा दिल्या जाऊ लागल्या. अखिल भारतीय मुस्लिम जमातचे अध्यक्ष मौलाना शहाबुद्दीन रझवी बरेलवी म्हणाले की, रमजान दरम्यान असे कृत्य करणे गुन्हा आहे. जरी अनेक लोक शमीच्या समर्थनार्थ आले असले तरी, त्यापैकी एक प्रसिद्ध गीतकार आणि लेखक जावेद अख्तर होते ज्यांनी म्हटले होते, ‘शमी साहेब, क्रिकेट सामन्यादरम्यान मैदानावर पाणी पिण्यामुळे ज्यांना त्रास होतो त्या धर्मांध मूर्खांची काळजी करू नका.’
आता या प्रकरणावर पाकिस्तानकडूनही प्रतिक्रिया आली आहे. पाकिस्तानचा माजी कर्णधार इंझमाम-उल-हक म्हणाला की, खेळताना उपवास करणे कठीण असते. आमचा स्वतचा अनुभव आहे. जेव्हा उपवासाच्या वेळी सामना खेळला जात असे, तेव्हा पाकिस्तान संघ पाण्याच्या विश्रांतीच्या वेळी पडद्यामागे जात असे. ते तिथे पाणी पीत असत. त्याचप्रमाणे, माजी पाकिस्तानी क्रिकेटपटू सकलेन मुश्ताक म्हणाला, ‘लोक या गोष्टींकडे का लक्ष देतात हे मला समजत नाही. आपण चांगले लोक बनण्यावर आणि सकारात्मक गोष्टींसह पुढे जाण्यावर लक्ष केंद्रित केले पाहिजे. आजकाल आपण सोशल मीडियावर अशा गोष्टींबद्दल चर्चा करत असतो ज्यांचा फारसा उपयोग नाही. अशा गोष्टी केवळ पाकिस्तानमध्येच नाही तर भारतातही वाढत आहेत.
तसे, मोहम्मद शमीबद्दल यापूर्वीही अनावश्यक वाद निर्माण झाले आहेत. त्याचे कारण म्हणजे तो मुस्लिम आहे. पूर्वीही भारतीय संघात मुस्लिम खेळाडू होते. पण तेव्हा खळबळ माजवण्यासाठी सोशल मीडिया नव्हता किंवा मनात असा द्वेष नव्हता. आताही, खेळाडू द्वेषाऐवजी प्रेमाबद्दल लिहिले जाते. दुबईहून एक व्हिडिओ समोर आला आहे, ज्यामध्ये मोहम्मद शमीची आई विराट कोहलीचे अभिनंदन करण्यासाठी आली तेव्हा विराट कोहलीने तिच्या पायांना स्पर्श करून नमस्कार केला आणि नंतर एकत्र फोटो काढले. ही एक अतिशय सामान्य गोष्ट आहे. परंतु आजच्या काळात अशा घटना खूप खास झाल्या आहेत.
अंतिम सामन्यात शानदार कामगिरी केल्याबद्दल कर्णधार रोहित शर्माला सामनावीराचा किताबही देण्यात आला. त्याने त्याच्या खेळातून आणि कर्णधारपदातून हे सिद्ध केले आहे की आपण नाही तर काम बोलते. रोहित शर्मा यांच्या लठ्ठपणावर काँग्रेस नेत्या आणि प्रवक्त्या शमा मोहम्मद यांनी भाष्य केल्याने त्यांच्याबाबतही बराच वाद झाला. काँग्रेसने ते वैयक्तिक मत म्हणून फेटाळून लावले आणि शमा मोहम्मद यांनी स्वत तिचे ट्विट डिलीट केले, ते म्हणाले की ती फक्त आरोग्याबद्दल बोलत होती आणि कोणाचाही अपमान करण्याचा तिचा हेतू नव्हता. भाजपने स्वाभाविकपणे हा मुद्दा उचलून धरला आणि काँग्रेसकडून उत्तरे मागितली. राजकारणात असेच घडते. पण पत्रकारांनी ज्या पद्धतीने शमा मोहम्मदला ट्रोल करण्याचा प्रयत्न केला आणि तिचे विधान हिंदू-मुस्लिम दृष्टिकोनातून सादर करण्याचा प्रयत्न केला ते लज्जास्पद होते.
असो. टीम इंडियाने शानदार विजय नोंदवला, तो मोकळ्या मनाने साजरा करणे चांगले होईल. जर यामध्ये राजकारण करण्याचा प्रयत्न झाला तर भविष्यात अशा विजयाचा मार्ग बंद होऊ शकतो.
: मनीष वाघ
