आज जागतिक हृदय दिन. बदलत्या सवयी आणि जीवनशैलीमुळे उद्भवणाऱ्या नवीन धोक्यांच्या पार्श्वभूमीवर या वर्षी, हा दिवस अधिक महत्त्वाचा बनला आहे, विशेषतः भारतात, मुलांच्या आरोग्यावरील एका नवीन अहवालाच्या पार्श्वभूमीवर हा दिवस साजरा केला पाहिजे. गेल्या आठवड्यात, सांख्यिकी आणि कार्यक्रम अंमलबजावणी मंत्रालयाने ‘चिल्ड्रेन्स इन इंडिया २०२५’ अहवाल प्रसिद्ध केला. यानुसार देशातील पाच ते नऊ वयोगटातील एक तृतीयांश पेक्षा जास्त मुलांमध्ये ट्रायग्लिसराइड्सची चिंताजनक पातळी असू शकते. ट्रायग्लिसराइड्स हा रक्तातील चरबीचा एक प्रकार आहे जो हृदयरोगास कारणीभूत ठरतो. स्पष्टपणे, हृदयरोग आता वृद्धांचा आजार नाही. नागपूरमधील ३०० हून अधिक डॉक्टरांच्या अलिकडच्या सर्वेक्षणातून असेही दिसून आले आहे की ४० वर्षांखालील तरुणांमध्ये हृदयरोगाचा धोका वाढला आहे. आपण आपल्या हृदयाची अधिक काळजी घेतली पाहिजे. या वर्षी, हृदय दिनाची थीम “डोंट मिस अ बीट” आहे, म्हणजे डोंट मिस अ बीट. हे सतत हृदय निरीक्षणाचे महत्त्व अधोरेखित करते.
अनेक घटक हृदयविकाराचा धोका वाढवतात हे खरे. परंतु जीवनशैलीतील बदलांमुळे काही घटना टाळता येतात. आठवड्यातून किमान १५० मिनिटे नियमित व्यायाम ही एक चांगली सवय आहे जी डॉक्टरांनी सर्वांना अंगीकारण्याची शिफारस केली आहे. उच्च फायबरयुक्त पदार्थ देखील हृदयाच्या आरोग्यासाठी योगदान देतात. तुमच्या आहारात हिरव्या भाज्या, फळे आणि अंकुरलेले धान्य समाविष्ट करणे विशेषतः फायदेशीर आहे. जास्त वजन, उच्च रक्तदाब आणि मधुमेह देखील हृदयविकारास कारणीभूत ठरू शकतात, म्हणून या समस्यांवर लक्ष देणे आवश्यक आहे. येथेच नवीन पिढी कमी पडत आहे आणि व्यावसायिक आणि निरोगी जीवन संतुलित करण्यात त्यांची अक्षमता त्यांना आजारी बनवत आहे, जरी उत्पादकतेच्या बाबतीत या वयोगटातील कोणत्याही राष्ट्रासाठी एक मौल्यवान संसाधन मानले जाते. तरुणांना दीर्घकाळ बसण्याची प्रवृत्ती, अनियमित खाण्याच्या सवयी आणि प्रक्रिया केलेल्या अन्नावरील अवलंबित्व यासारख्या समस्यांपासून मुक्त करण्यासाठी आणि कामाचा ताण, झोपेची कमतरता आणि व्यसन यासारख्या समस्यांवर उपाय करण्यासाठी आपण वैयक्तिक आणि सरकारी पातळीवर उपाययोजना केल्या पाहिजेत.
निरोगी जीवनशैलीसोबतच, हृदयरोगाचा सामना करण्यासाठी प्रगत उपचार देखील आवश्यक मानले जातात. निःसंशयपणे, अँजिओप्लास्टी, स्टेंट इम्प्लांटेशन आणि बायपास सर्जरीसारखे विविध उपाय आता राबवले जात आहेत आणि हृदयाचे ठोके चालू ठेवण्यासाठी यशस्वी हृदय प्रत्यारोपण देखील केले जात आहेत. तथापि, सरकार आणि सामाजिक पातळीवर काही आव्हाने कायम आहेत. कधीकधी, कुटुंबे स्वतः अवयव प्रत्यारोपणाला संमती देण्यास नकार देतात. आपण दरवर्षी ३ ऑगस्ट रोजी राष्ट्रीय हृदय प्रत्यारोपण दिन साजरा करत असूनही हे घडते. जागतिक हृदय दिन हा प्रतिमेला बळकट करण्यासाठी एक साधन म्हणून वापरला पाहिजे, कारण हा दिवस केवळ हृदयाच्या आरोग्याला प्रोत्साहन देत नाही तर जबाबदारीने जगण्याचा संदेश देखील देतो, ज्यामध्ये समाजाप्रती आपली जबाबदारी समाविष्ट आहे. आपण आपल्या प्रियजनांच्या, मित्रांच्या आणि कुटुंबातील सदस्यांच्या हृदयाची देखील काळजी घेतली पाहिजे; तरच आपण आपले स्वतःचे हृदय निरोगी ठेवू शकू.
: मेहेर नगरकर
