हिंदूंचा इतिहास आणि वर्तमान ही ‘अहम ब्रह्मास्मि’ची कथा आहे. स्वतंत्र भारतही त्याला अपवाद नाही. पक्षांचे जुने-नवे चेहरे, त्यांचे नेते, राज्ये आणि क्षेत्र या सर्वांवर नजर टाकली तर भारताला सतत अहंकारी आणि अवतारी नेत्यांचा फटका बसत आहे. 21 व्या शतकात डॉ. मनमोहन सिंग आणि नवीन पटनायक यांचा अपवाद वगळता भारत नरेंद्र मोदी, अरविंद केजरीवाल, ममता बॅनर्जी यांच्यासारख्या अहंकारी नेत्यांनी भरलेला आहे. हे नेते स्वत:ला देवापेक्षा कमी समजत नाहीत, स्वत:ला देव घोषित करतात किंवा त्यांचा अभिमान बाळगतात.
भारतातील सध्याच्या राजकारण्यांचा विचार करता मंत्रिमंडळ, पक्ष किंवा बौद्धिक विचारमंथन आणि थिंक टँकमध्ये सल्लामसलत करणारा एकही नेता आढळणार नाही. सत्ता, सत्तेचा अहंकार आणि स्वतच्या इमेजचा इगो यापेक्षा वेगळे गूण कोणत्याच पक्षात दिसत नाही. सगळ्याच पक्षांचे राजकारण या त्रिसुत्रीभोवती फिरत आहे. भारताचे मंत्रिमंडळ असो, पीएमओ असो किंवा सीएमओ असो किंवा पक्षांची निर्णय प्रक्रिया असो, सर्व निर्णय सुप्रीमो, त्याचे सर्वज्ञ आणि त्याचा अहंकार घेतात.
सध्याच्या नेत्यांच्या अहंकारात कोणाचा आलेख आहे, हा प्रश्न आहे. दिल्लीत निवडणुका असल्याने साहजिकच सर्वांचे लक्ष अरविंद केजरीवाल यांच्या भवितव्याकडे लागले आहे. ही एक महत्त्वाची बाब आहे. कारण 2014 मध्ये नरेंद्र मोदी आणि अरविंद केजरीवाल दोघेही एकाच वेळी जनभावनेचे नायक म्हणून उदयास आले. दोघेही लोकांच्या आशा आणि स्वप्नांचे व्यापारी आहेत. दोघेही ‘अहम ब्रह्मास्मि’चे खरे प्रतिनिधी आहेत. या दोघांनी हिंदु मध्यमवर्गाला ‘भारत माता की जय’ने वेड लावले. भारताला भ्रष्टाचारमुक्त करण्याची शपथ घेणारे दोन्ही चौकीदार. या दोघांनी सत्ता हाती येताच, ज्यांच्यापासून ते सत्तेपर्यंत पोहोचले, अशा मार्गदर्शकांना या दोघांनी घरी बसवले. लालकृष्ण अडवाणी असोत, डॉ.मुरली मनोहर जोशी असोत किंवा प्रशांत भूषण, योगेंद्र यादव असोत.
दोघांनीही लोकांना जादू दाखवली. एक तर वीज, पाणी, औषधोपचार, शिक्षण इत्यादींचे वाटप करून दिल्लीतील लोकांमध्ये अहंकार पोसला की केजरीवाल जे बोलतात तेच करतात. त्याच नरेंद्र मोदींनी देशभर मोफत रेशन, रोख रक्कम वाटून, छप्पन इंचाची छाती दाखवली आणि ‘मोदी है तो मुमकीन है’ हे दाखवून दिले.
दोन हिंदू योद्ध्यांमध्ये सुरुवातीपासून अहंकाराची लढाई असणे स्वाभाविक आहे. नरेंद्र मोदींनी अरविंद केजरीवाल आणि पक्षाला तुरुंगात पाठवले. अरविंद केजरीवाल चोर, भ्रष्ट आणि काचेच्या महालात राहतात तर लोक झोपडपट्टीत राहतात असा आवाज प्रत्येक घरात होता. पण केजरीवाल यांना हनुमानजींचा आशीर्वाद असलेल्या शक्तीमान असल्याचा अभिमानही आहे. त्यामुळे 2015 आणि 2020 मध्ये जशी गर्जना केली होती तशीच नरेंद्र मोदींचा पराभव करण्यासाठी ते रणांगणात गर्जना करत आहेत.
त्यामुळे दिल्ली विधानसभा रंजक आहे. अरविंद केजरीवाल यांना ‘आपत्ती’ संबोधून ते मते मागत आहेत, याचे दुःख पंतप्रधान नरेंद्र मोदींना वाटत आहे. निवडणूक जिंकून केजरीवाल यांना नरेंद्र मोदी खोटे सिद्ध करायचे आहेत. या निवडणुकांमध्ये अरविंद केजरीवाल आणि त्यांच्या पक्षाचे अस्तित्व अक्षरश: धोक्यात आले आहे. दिल्लीत आम आदमी पक्षाचे सरकार स्थापन झाले नाही तर पंजाबमध्येही त्यांचे सरकार टिकणार नाही आणि पक्षातील मारामारी, पळापळी थांबणार नाही. त्यामुळे केजरीवाल यांना दिल्लीत मोठा आणि निश्चित विजय हवा आहे. असे झाले तरच अरविंद केजरीवाल यांना जनतेने नरेंद्र मोदींना तुरुंगात पाठवल्याबद्दल प्रतिसाद दिला आहे, असे म्हणता येईल. त्यामुळे गेल्या दोन निवडणुकांप्रमाणे केजरीवाल विजयी झाले तर त्यांची स्थिती निश्चितच मजबूत होईल. ‘आप’ ही भाजप आणि काँग्रेस या दोघांसाठी खरी ‘आपत्ती’ ठरेल.
दुसरीकडे नरेंद्र मोदी आणि भाजप-संघासाठीही बरेच काही पणाला लागले आहे. मोदींच्या तिसऱ्या टर्ममध्ये अरविंद केजरीवाल यांनी दिल्लीत केलेल्या हल्ल्याचा अर्थ संभ्रमात टाकणारा आहे. अमित शहा आणि योगी आदित्यनाथ यांच्यासाठीही ही निवडणूक चिंताजनक आहे. बाकी नेते किंवा राहुल गांधींना सांभाळता येईल, पण अरविंद केजरीवाल दिल्लीत तिसऱ्यांदा बहुमताने विजयी झाले तर हनुमानभक्त शक्तीमानचा गोंगाट थांबणार नाही. त्यामुळे भाजप शांतपणे आपली पूर्ण ताकद वापरत आहे. येत्या विधानसभा निवडणुकीत अहंकारच जिंकणार हे वास्तव आहे, फक्त मोदींचा की केजरीवालांचा एवढेच बघणे बाकी आहे.
: मनीष वाघ
