प्रयागराज चेंगराचेंगरीच्या दुर्घटनेतून देश अद्याप पूर्णपणे सावरलेला नाही, परंतु मुस्लिम दृष्टिकोनाचा शोध सुरू झाला आहे. दुसरीकडे, एक नवीन विषय उपलब्ध झाला आहे जो या दरीला आणखी वाढवतो. भारत सध्या आयसीसी चॅम्पियन्स ट्रॉफी क्रिकेट स्पर्धेत चमकदार कामगिरी करत आहे, परंतु ‘हिटमॅन’ म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या रोहित शर्माच्या कामगिरीवर टीका होत आहे कारण तो अपेक्षा आणि त्याच्या प्रतिष्ठेनुसार खेळू शकला नाही. हे प्रत्येक खेळाडूच्या बाबतीत घडते.
काँग्रेसच्या राष्ट्रीय प्रवक्ते डॉ. शमा मोहम्मद यांनी याबद्दल ट्विट करत म्हटले आहे की, ‘रोहित शर्मा लठ्ठ आणि आळशी झाला आहे’. यात काहीही चूक नव्हती कारण क्रीडाप्रेमी नेहमीच खेळांमध्ये खेळाडूंच्या कामगिरी आणि तंदुरुस्तीवर चर्चा करतात. असो, क्रिकेटला भारताचा धर्म म्हटले जाते कारण ते खूप लोकप्रिय आहे. शमा काँग्रेसशी संबंधित आणि मुस्लिम देखील आहे आणि रोहित हा उच्च जातीचा हिंदू आहे (जरी हे खेळ, चित्रपट इत्यादींमध्ये दिसत नाही), हे वातावरण विषारी करण्यासाठी पुरेसे आहे. या बहाण्याने सोशल मीडियावर हा खेळ खेळला जात आहे.
गेल्या दशकाहून अधिक काळ हिंदू-मुस्लिम खेळ खेळणाऱ्या भारताला दररोज एका नवीन विषयाची आवश्यकता आहे. देशातील दोन प्रमुख समुदायांना एकमेकांविरुद्ध उभे करून हिंदू मतांचे ध्रुवीकरण करण्याच्या या खेळात मास्टर असलेल्या भारतीय जनता पक्षाने सत्ता मिळवण्याचे आणि त्यात टिकून राहण्याचे रहस्य शोधून काढले आहे. तिला कळून चुकले आहे की जोपर्यंत ती मानवी जीवनाच्या प्रत्येक पैलूत हिंदू-मुस्लिम बनवत राहील, तोपर्यंत तिची मतपेढी वाढतच राहील. यासाठी त्याच्याकडे एक व्यवस्थित व्यवस्था आणि नेटवर्क आहे. कोणत्याही घटनेत, हा दृष्टिकोन शोधला जातो आणि त्याचा गैरफायदा घेतला जातो आणि नियोजनबद्ध पद्धतीने दोन समुदायांमध्ये द्वेष पसरवला जातो. हे उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी, भाजप आणि त्यांच्या विचारसरणीचे अनुयायी हिंसाचार पसरवण्यास मागेपुढे पाहत नाहीत. भाजपच्या अधिकृत प्रवक्त्यांव्यतिरिक्त, त्यांचा आयटी सेल, पक्षाचे सदस्य, समर्थक आणि भाजप-राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाकडून मिळालेल्या विकृत तथ्ये, असत्य आणि अर्धसत्यांचा प्रचार करून लोकांना प्रभावित करणे हे काम करणारे लोक या प्रचार यंत्रणेचा भाग आहेत. धर्म, पंथ, जात यासारख्या मुद्द्यांचा आधार घेऊन भाजपा २४/७ स्वतःला शक्तिशाली बनवण्यात व्यस्त आहे हे सांगायला नको – असे केल्याने लोकशाही आणि देश सतत पोकळ होत आहे याची काळजी न करता.
गेल्या काही वर्षांचा आढावा घेतला तर, निवडणुकीचा काळ असो वा नसो, भाजपने संपूर्ण देशाला दोन गटात विभागले आहे. एक भाजपला पाठिंबा देणाऱ्यांसाठी आहे, तर दुसरे भाजपच्या विचारसरणीवर विश्वास न ठेवणाऱ्या सर्वांसाठी आहे. कल्पनांवर आधारित ही विभागणी पहिल्यांदाच होत नाहीये. ते आधीही होते पण विरोधी विचारांबद्दल द्वेषाची पातळी कधीच इतकी जास्त नव्हती. पुन्हा, मतभेदांच्या आधारावर कोणालाही देशद्रोही म्हटले गेले नाही, किंवा कोणालाही पाकिस्तान समर्थक, हिंदूविरोधी किंवा परदेशी एजंट म्हटले गेले नाही. एक प्रकारे धर्मनिरपेक्षतेचे समर्थक देशाचे शत्रू बनले आहेत आणि भाजपसोबत असलेले लोक सनातनचे देशभक्त आणि ठेकेदार बनले आहेत. निवडणुकीत ध्रुवीकरणामुळे मिळालेल्या यशाने प्रेरित होऊन, भाजप या चर्चेला सतत बळकटी देत आहे. काही क्षुद्र नेत्यांच्या नेतृत्वाखाली एका बिगर-हिंदू धार्मिक स्थळात घुसून तोडफोड करणे आणि त्याच्या मिनारांवर आणि घुमटांवर झेंडे फडकवणे ते पूर्ण लोकसभेत मुस्लिम खासदाराला शिवीगाळ करणे, हे या रणनीतीचा आणि मानसिकतेचा भाग आहे. शहरांची, रस्त्यांची आणि रस्त्यांची नावे बदलून मुस्लिम नावे ठेवणे आणि त्यांना हिंदू नावे देणे हा सत्तेत राहण्याचा एक मार्ग आहे जो आजकाल मोठ्या प्रमाणात वापरला जात आहे.
भाजप संघटना, त्यांची सरकारे आणि त्यांचे समर्थक दररोज एक पाऊल पुढे जात असल्याचे दिसून येते. अलिकडे, दिल्लीतील शौचालयांमध्ये औरंगजेबाचे फोटो लावणारे किंवा मुस्लिम दुकानांवर लाल रंगाचे चिन्ह लावणारे लोक या मोठ्या खेळातील पात्र आहेत. हजारो वर्षांपासून देशातील चार ठिकाणी (प्रयागराज, उज्जैन, हरिद्वार आणि नाशिक) कुंभमेळा आयोजित केला जातो, परंतु यावेळी प्रयागराजमध्ये हिंदू धर्माची जी लाट उसळली आहे ती यापूर्वी कधीही पाहिली गेली नव्हती. याद्वारे, भाजप आणि त्यांच्या सरकारांनी त्यांचे समर्थक वाढवण्याचा निर्णय आधीच घेतला होता. मुस्लिमांना त्यात दुकाने लावण्याची परवानगी दिली जाणार नाही, अशी घोषणा करण्यात आली. हे घडलं. दर तिसऱ्या वर्षी कोणत्या ना कोणत्या प्रकारचा कुंभमेळा आयोजित केला जातो. हे निश्चित आहे की आता हाच पॅटर्न प्रत्येक कुंभ राशीत (अगदी अर्ध्या कुंभ राशीतही) दिसेल. एक काळ असा होता जेव्हा कुंभ केवळ शाश्वत एकतेबद्दल बोलत नव्हता, तर देशातील सर्व धर्मांच्या अनुयायांनाही त्यात समाविष्ट करून त्यांचे योगदान देत असे कारण हे मेळे केवळ धार्मिक नव्हते तर भारतातील सांस्कृतिक कार्यक्रम देखील होते. आता, याच व्यासपीठांवरून भारताला हिंदू राष्ट्र बनवण्याची आणि संविधानाऐवजी मनुस्मृती लागू करण्याची मागणी होऊ लागली आहे.
प्रयागराजमधील लोकप्रिय चर्चेच्या यशामुळे आणि वक्फ बोर्ड कायद्यात अलिकडेच झालेल्या बदलांमुळे प्रोत्साहित होऊन, देशभरातील मशिदी, दर्गे आणि थडग्यांखाली मंदिरांचा शोध सुरू केला आहे. याद्वारे प्रत्येक शहरात आणि गावात हिंदू-मुस्लिम संघर्षाची जागा तयार झाली आहे. अशा परिस्थितीत, शमा-रोहित वादाला वेग येणे स्वाभाविक आहे.
: मनीष वाघ
