महान शिक्षक प्रतिभा व बुद्धिमत्ता यावर विश्वास ठेवतात आणि शिकवण्याच्या प्रक्रियेचे त्यांना आकर्षण असते. ज्या मुलांना काढून टाकण्यात आले होते व ज्यांचे अवमूल्यन झाले होते अशा शिकागोतील मुलांना मार्वा काॅलिन्स या शिक्षकिने शिकवले. पुष्कळशा मुलांच्या बाबतीत मार्वा काॅलिन्स चा वर्ग म्हणजे अंतिम थांबा असे.एक मुलगा चार वर्षात तेरा स्कूल सोडून तिकडे आला होता. एकाने मुलांना पेन्सिलने भोसकले होते आणि मानसिक केंद्रामधूनही त्याला हाकलले होते. एकाने शार्पनर मधले धारदार पाते काढून त्याच्या वर्गातील मुलांचे कोट,टोप्या,हातमोजे आणि मफलर फाडले होते. एका मुलाने प्रत्येक वाक्यात स्वतःला मारण्याचे लिहिले होते. पहिल्याच दिवशी एकाने हातोडीने दूसऱ्याला मारले होते. ही मुले त्यांच्या शाळेत फार काही शिकली नाहीत ,पण प्रत्येकाला माहीत होते की यासाठी ते स्वतःच दोषी आहेत. पण मार्वा काॅलिन्स ला ते मान्य नव्हते.
कॅनडा व अमेरिकेचा पत्रकार व रिपोर्टर, मोर्ले सफर याने मार्वा काॅलिन्सच्या वर्गावर ६० मिनिटांचा सिगमेंट केला. तेव्हा एखादा तरी मुलगा मिळावा की त्याला मार्वाचा वर्ग आवडत नाही असे त्याने सांगावे ,यासाठी त्याने भरपूर चौकशी केली. मोर्ले म्हणतो, ” येथे फारच कठीण वातावरण आहे,रिसेस नाही,जिम नाही, ते दिवसभर कार्यरत असतात , त्यांना फक्त ४५ मिनिटे लंच साठी असतात.मुलांना त्याने विचारले ,तुम्हाला हे का आवडते? खरंच येथे कठिण आहे!” यावर एक विद्यार्थी म्हणाला, म्हणूनच आम्हाला हा वर्ग आवडतो कारण यामुळे आमच्या मेंदुला मोठी चालना मिळते.” शिकागो सन टाइम्स च्या वार्ताहराने एका मुलाची मुलाखत घेतली असता तो म्हणाला,” आम्ही येथे अवघड गोष्टी करतो. त्यामुळे मेंदू भरून जातो, दुसरं काही मनात येत नाही. ”
मार्वा काॅलिन्स तिच्या सुरुवातीच्या कामाचे सिंहावलोकन करून म्हणते,” मला नेहमीच शिकण्याचे व शिकण्याच्या प्रक्रियेत आढळणाऱ्या काही नाविन्यपूर्ण गोष्टींचे आकर्षण राहिले आहे.तसेच माझ्या विद्यार्थ्यांबाबत मला काही विशेष आढळले तर त्या गोष्टी शेअर करण्यास मी उत्सुक असते.”
शाळेच्या पहिल्या दिवशी नेहमी सर्व विद्यार्थ्यांना ती वचन देत असते की ते येथून नक्की शिकून बाहेर पडतील. ती तसा कल्पित करार त्यांचेसोबत करते.
ती त्यांना म्हणते,” मला माहित आहे तुम्ही तुमचे नाव लिहू शकत नाही, तुम्हाला कसे वाचावे कळत नाही, समानार्थी शब्द माहीत नाहीत, अभ्यासाचा क्रम कसा आखावा हे देखील तुम्हाला माहीत नाही. पण मी तुम्हाला वचन देते की, तुम्ही ते शिकाल व कराल. तुमच्यापैकी कोणीही नापास नाही,शाळेने तुम्हाला नापास केले आहे. चला तर मग अपयशाला गुडबाय करुया आणि यशाचे स्वागत करू. तुम्ही येथे कठीण पुस्तके वाचाल आणि ती समजून घ्याल. प्रत्येक दिवशी तुम्ही लिहाल. पण ,तुम्हाला मदत करण्यासाठी तुम्ही मला मदत करायची आहे. जर तुम्ही काहीच योगदान दिले नाही तर मग कसलीच अपेक्षा देखील ठेवू नका. यश तुमच्याकडे येणार नाही तुम्हाला तिथे जायचे आहे.”
मुलांना शिकवण्यात तिला प्रचंड मोठा आनंद मिळत असे. ती त्यांना म्हणे, “कठोर चेहरा व जाड चष्मा परिधान करून आलेली मुले आता उत्साहाने काठोकाठ भरलेल्या मुलांत बदलली आहेत. मला माहीत नाही संत पिटर ने माझ्या साठी काय योजले आहे पण तुम्ही मुलांनी मला या वसुंधरेवर स्वर्ग दिला आहे.
अनुवाद : मोरेश्वर बागडे
