अरब अमिरातीच्या शारजाह अमीरातीतील शेखा बौदौर अल कासिमी यांची युनेस्कोच्या शिक्षण आणि पुस्तक संस्कृतीसाठी सदिच्छा दूत म्हणून नियुक्ती झाली. यातून शिक्षण आणि पुस्तकसंस्कृती या दोन गोष्टी कोणत्याही समाजाच्या प्रगतीचा पाया ठरतात, हे अधोरेखित झाले. हे या तत्त्वाचे जगभर प्रतिध्वनी करणारे उदाहरण आहे. ही केवळ वैयक्तिक सन्मानाची बाब नाही, तर वाचन, ज्ञानवितरण आणि सर्जनशीलतेच्या जागतिक चळवळीला नवी दिशा देणारी घटना आहे.
शेखा बौदौर या शारजाह बुक अथॉरिटी आणि एमिरेट्स पब्लिशर्स असोसिएशनच्या संस्थापक आहेत. त्यांनी अरब जगतातील वाचनसंस्कृतीला नवसंजीवनी दिली. आंतरराष्ट्रीय प्रकाशक संघाच्या अध्यक्षपदावर कार्य करणाऱ्या त्या पहिल्या अरब महिला ठरल्या. या कार्यातून त्यांनी सिद्ध केलं की, ज्ञान आणि सर्जनशीलतेच्या प्रसारात महिलांची नेतृत्वभूमिका किती महत्त्वाची ठरू शकते.
त्यांच्या प्रयत्नांमुळे शारजाह हे आज जागतिक साहित्य-नकाशावर उजळतं केंद्र बनलं आहे. “वाचन हे केवळ छंद नाही, तर सामाजिक जबाबदारी आहे” या विचाराची त्यांनी प्रभावी मांडणी केली. जगभरातील पुस्तक प्रदर्शनं, बालसाहित्य मोहिमा आणि भाषिक विविधतेच्या संरक्षणासाठी त्यांनी केलेले प्रयत्न उल्लेखनीय आहेत.
युनेस्कोच्या सदिच्छा दूत म्हणून आता त्यांच्या कार्यक्षेत्राचा व्यासपीठ अधिक व्यापक होणार आहे. शिक्षण हे मानवी विकासाचं मूळ साधन असल्याचं त्यांनी सातत्याने अधोरेखित केलं आहे. त्यांच्या मते, “ज्ञानाची समान उपलब्धता आणि सर्जनशील अभिव्यक्तीशिवाय शाश्वत प्रगती शक्य नाही.” हा दृष्टिकोन आजच्या काळात अधिक सुसंगत वाटतो, कारण डिजिटल युगात माहितीची मुबलकता असली तरी ज्ञानाचा समतोल वितरण अजूनही आव्हानच आहे.
जगभरात शिक्षणातील असमानता, वाचनाची घटती आवड, आणि सांस्कृतिक उत्पादनांची केंद्रीकरणाची प्रवृत्ती वाढत आहे. अशा परिस्थितीत शेखा बौदौर अल कासिमी यांचे कार्य ही आशेची किरणरेषा ठरते. त्यांचं ध्येय केवळ वाचनसंस्कृती वाढवणं नाही, तर ती शिक्षण, समता आणि सर्जनशीलतेच्या माध्यमातून शाश्वत विकासाशी जोडणं आहे.
युनेस्कोने केलेली ही नियुक्ती म्हणजे पुस्तकसंस्कृतीला जागतिक ओळख देणारे एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. ज्ञानाचा प्रसार आणि विचारांची देवाणघेवाण हीच खरी आंतरराष्ट्रीय समजूत घडवू शकते.
ज्ञानाच्या प्रकाशाशिवाय प्रगतीचा मार्ग अंधारातच हरवतो. म्हणूच आजच्या माहिती-गोंधळाच्या युगात, शेखा बौदौर एक संदेश देतात, “वाचा, समजा, आणि निर्माण करा.”
: मनीष चंद्रशेखर वाघ
